ماف و بەرپرسیارێتی خۆت بزانە
ماف و بەرپرسیاریەتی تۆ و خاوەنکارەکەت – واتە مەرجەکانی دامەزراندنت – بە یاسا و ڕێکەوتنە هاوبەشەکانی فینلاند بەڕێوەدەبرێت.
لە فینلاندە کارمەندانی بیانی هەمان ماف و بەرپرسیارێتیان هەیە هاوشێوەی کارمەندانی فینلاندی.
ڕێگە بە هیچ جیاکارییەک نادرێت لەسەر بنەمای تەمەن، ئەتنیک، نەتەوە، زمان، ئایین، بیروباوەڕ، بیروبۆچوون، چالاکی سیاسی، چالاکی یەکێتی بازرگانی، پەیوەندی خێزانی، تەندروستی، کەمئەندامی، ئاراستەی سێکسی یان هەر بنەمایەکی تر کە پەیوەندی بە کەسی کارمەندەوە هەیە.
بۆ نمونە، مووچەت کەم نابێتەوە چونکە تۆ کارمەندی بیانییت.
هەروەها جیاکاری لەسەر بنەمای ڕەگەز، ناسنامەی ڕەگەزی یان دەربڕینی ڕەگەزی قەدەغەیە.
ڕێککەوتنە هاوبەشەکان
ڕێککەوتنە هاوبەشەکان لەلایەن سەندیکاکانی بازرگانی و فیدراسیۆنی خاوەنکارەکانەوە گفتوگۆ دەکرێن بۆ بڕیاردان لەسەر ماف و بەرپرسیارێتی کارمەندان و خاوەنکارەکان – مەرجەکانی دامەزراندن. ئەمانە بریتین لە، بۆ نموونە، پارەدان، خەڵاتەکان، کاتی کارکردن، پشووەکان و مافی ڕاهێنان.
نزیکەی هەموو پیشەسازیەکان ڕێکەوتنێکی هاوبەشیان هەیە. پیشەسازیەکان لەگەڵ رێککەوتنە هاوبەشەکان فرۆشتن، پاککردنەوە و بنیاتنان دەگرنەوە. داوای کۆپیەک لە ڕێکەوتنی هاوبەشی پیشەسازیەکەت لە خاوەنکارەکەت یان یەکێتی بازرگانی بکە.
ڕێکەوتنە هاوبەشەکان هاوشێوەی گرێبەستی دامەزراندن نین.
گرێبەستی کارکردن
کاتێک دەست دەکەیت بە کارکردن بۆ خاوەنکار، هەمیشە گرێبەستی نووسراوی کاریانلەگەڵ ئەنجام بدە. لە حاڵەتی کێشەدا، دەتوانیت ئاماژە بە گرێبەستەکە بکەیت بۆ زانینی ئەوەی لەسەری ڕێککەوتبوویت کاتێک دەستت پێکرد.
لە گرێبەستێکی دامەزراندندا، تۆ ڕازییت کە کاری دیاریکراو ئەنجام بدەیت و خاوەنکارەکەت ڕازیە کە پاداشتێکی دیاریکراو بداتەوە و پابەند بێت بە مەرجەکانی دامەزراندن.
هەمیشە گرێبەستی دامەزراندنەکەت بە شێوەی نووسین ئەنجام بدە. ڕێکەوتننامەی زارەکیش دروستن، بەڵام ئەگەر کێشەیەکت هەبێت، ئەوە ئاسانترە ئەوەی لەسەری ڕێککەوتبوویت بسەلمێنیت ئەگەر گرێبەستێکی نوسراوت هەبێت. تەنانەت ئەگەر ڕێککەوتنێکی زارەکیش بکەیت، پێویستە خاوەنکارەکەت مەرجەکانی دامەزراندن بۆ نووسین پێ بدات.
مەرجەکانی گرێبەستی دامەزراندن دەبێت بەلایەنی کەمەوە باش بێت هاوشێوەی ئەو ڕێکەوتنە هاوبەشە.
هەمیشە سەیری گرێبەستی دامەزراندنەکەت بکە بۆ ئەمانەی خوارەوە:
- لایەنەکان:
- ناوی خاوەنکارەکەت و شوێنی بازرگانی یان ئۆفیسی تۆمارکراو
- ناوی (کارمەند) و شوێنی نیشتەجێبوونت
- ئایا ماوەیەکی تاقیکاری هەیە؟ ماوەی چەندە؟
- تاقیکاری بەکاردێت بۆ پێدانی کات بە تۆ و خاوەنکارەکەت بۆ ڕەچاوکردنی ئەگەر بتەوێت بەردەوام بیت لە گرێبەستی دامەزراندن. لەکاتی تاقیکاری، هەردوو کارمەند و خاوەن کار لەوانەیە گرێبەستی دامەزراندن هەڵبوەشێننەوە بەبێ ماوەی ئاگادارکردنەوە. زۆرترین ماوەی تاقیکاری شەش مانگە.
- ماوەی کارکردن:
- ئایا دامەزراندنەکەت هەمیشەییە (ماوەی نا جێگیر یان بەردەوام) یان کاتی (ماوەی جێگیر)؟
- پێویستە گرێبەستە کاتیەکان هۆکاری دامەزراندنی کاتیی ڕوون بکەنەوە.
- گرێبەستی دامەزراندنی ماوە جێگیر پێویستە ڕێکەوتی کۆتایی یان ڕێکەوتی خەمڵێنراوی کۆتایی هەبێت.
- لە کوێ کار دەکەیت؟
- چ ئەرکێک لە کارەکەتدا هەیە؟
- چەند پارەت بۆ کارەکەت وەردەگریت؟
- کەمترین مووچە بە رێککەوتنی هاوبەش بڕیاری لەسەر دراوە. فینلاندە هیچ یاسایەکی نیە بۆ کەمترین مووچە.
- مووچەکەت بە ئەژمێری بانکیەکەت دەدرێت.
- کاتی پارەدانت کەیە؟
- چەند کاتژمێر کار دەکەیت؟
- لە فینلاندە، دامەزراندنی تەواوی کات بە شێوەیەکی ئاسایی مانای کارکردنە پێنج ڕۆژ لە هەفتەدا و زیاتر لە هەشت کاتژمێر لە رۆژێکدا.
- یاساکە پێویستی بە قەرەبووی زیاترە بۆ زیادەکاری و کارکردن لە ڕۆژی یەکشەممەدا. قەرەبوکردنەوە بۆ ئێواران و کاری کۆتایی هەفتە زۆربەی کات لە رێککەوتنە هاوبەشەکاندا هەیە.
- ئەگەر گرێبەستێکی نیو-دەوامی دەکەیت، دڵنیابە کە کاتژمێری کاری تەواوت هەیە بۆ وەرگرتنی مووچەی پێویست. کەمترین ژمارەی کاتژمێر مانای ئەوەیە کە تۆ بەلایەنی کەمەوە چەند کاتژمێر وەردەگریت کە لە گرێبەستی دامەزراندندا نوسراوە.
- بۆ نمونە، ئەگەر گرێبەستی دامەزراندنەکەت بڵێت هەفتەی 0 بۆ 20 کاتژمێرت هەیە، ڕەنگە هیچ کاتژمێرێک وەرنەگریت و لە هەندێک هەفتەدا هیچ پارەیەکت پێنەدرێت.
- هەمیشە تێبینیەکان هەڵبگرە بۆ ئەوەی کەی و چەند ئیش دەکەیت. دەتوانی سەیری تێبینیەکانت بکەیت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە بە دروستی مووچەت پێدراوە. هەروەها دەتوانێ یارمەتیدەر بێت لە ناکۆکیەکان.
- کارەکەت کەی دەست پێ دەکات؟
- پشووی ساڵانە:
- ئەگەر بەلایەنی کەمەوە بۆ ماوەی 35 کاتژمێر یان لە 14 ڕۆژ لە مانگێکدا کار بکەیت، ئەوا مافی پشووی ساڵانەت هەیە.
- دوای کارکردن بۆ کەمتر لە ساڵێک، بۆ هەر مانگێک دوو پشووت دەست دەکەوێت.
- دوای کارکردن بۆ زیاتر لە ساڵێک، بۆ هەر مانگێک دوو پشوو و نیوت دەست دەکەوێت.
- ماوەی ئاگادارکردنەوە:
- ماوەی ئاگادارکردنەوە ئەوەیە کە تا چەند دەبێت کار بکەیت دوای ئەوەی گرێبەستی دامەزراندنەکەت لەلایەن خۆت یان خاوەنکارەکەتەوە کۆتایی پێهێنراوە.
- ئەگەر خاوەنکارێک بیەوێت کۆتایی بە کاری کارمەندێک بێنێت، پێویستە هۆکارێکی گونجاو و بەرچاویان هەبێت بۆ ئەنجامدانی ئەو کارە.
- خاوەن کارەکان نابێت گرێبەستی دامەزراندنی جێگیر کۆتایی پێ بێنن لەو کاتەی کارایە.
- کارمەندەکان ناتوانن دەست لەکار بکێشنەوە لەکاتێکدا گرێبەستێکی جێگیری دامەزراندن کارایە، بەڵام زۆر جار دەتوانن لەگەڵ خاوەنکارەکەیان دانوستان بکەن.
- ڕێکەوتنی هاوبەش بۆ کارەکەت چییە؟
پێش واژۆکردن بە وریاییەوە گرێبەستی دامەزراندنەکەت بخوێنەوە. هەرگیز شتێک واژۆ مەکە کەوا تێیناگەیت.
ڕاهێنانی پیشەیی بێ مووچە
ڕاهێنانی بێ مووچەی کار تەنها یاساییە ئەگەر لە ڕێگەی دامەزراوەیەکی پەروەردەیی فەرمی یان خزمەتگوزاری TE (فەرمانگەی دامەزراندنی فینلاند) پێشکەش بکرێت.ئەگەر خاوەنکارێک بیەوێت کاندیدێکی گونجاو تاقی بکاتەوە، ئەوا دەتوانن لە گرێبەستی کاردا شوێنی بکەنەوە. هێشتا پێویستە کارمەندانی تاقیکاری مووچەیان پێ بدرێت.
تۆ مافی ناساندنت هەیە
ناساندن مانای ئەوەیە کە تۆ فێری کارەکەت و یاساکانی شوێنی کار دەکرێیت. پێویستە دەربارەی کار و شوێنی کارەکەت، ڕێنماییە گشتیەکانی شوێنی کار، بەکارهێنانی ئامێر و ئامێرەکان، شێوازی کارکردنی سەلامەتی، و مەترسی و مەترسییەکانی کارەکەت ئاگادار بکرێیتەوە.
کارمەندە نەخۆشەکان مافی ئەوەیان هەیە کە نەیەنە سەر کار
ئەگەر نەخۆش کەوتیت، یەکسەر خاوەنکارەکەت ئاگادار بکەوە سەبارەت بە ئامادەنەبوونت. ئەگەر خاوەنکارەکەت پێویستی پێیەتی، پزیشک ببینە دەربارەی مۆڵەتێکو بۆ خاوەنکارەکەتی بنێرە.
پێویستە خاوەنکارەکەت مووچەت بدات بۆ ئەو ڕۆژەی کە نەخۆش کەوتیت. ئەگەر نەخۆشیەکەت درێژ بێت و ڕێگریت لێبکات لە کارکردن، ئەوا تۆ مافی ئەوەت هەیە بۆ نۆ ڕۆژی تر پارەت پێبدرێت. ئەگەر تۆ بەلایەنی کەمەوە بۆ یەک مانگ ئیشت کردووە، تۆ شایستەی مووچەی تەواویت. ئەگەر کەمتر لە یەک مانگ ئیشت کردووە، تۆ مافی نیوەی مووچەت هەیە.
هەروەها سەیری ڕێککەوتنی هاوبەشی پیشەسازیەکەت بکە بۆ زانینی ئەوەی کە ئایا بەندی تری هەیە سەبارەت بە مووچەی نەخۆشی. بە گشتی، رێککەوتنە هاوبەشەکان مەرجی باشتریان هەیە، واتە مووچەی تەواو بۆ رۆژانی زیاتر وەردەگریت.
چاودێری تەندروستی پیشەیی
پێویستە خاوەنکارەکان چاودێری تەندروستی پیشەیی ڕێکبخەن بۆ ئەوەی یارمەتیت بدەن کە چاودێری تەندروستی و توانای کارکردنت بکەن. هەروەها زۆرێک لە خاوەنکارەکان خزمەتگوزاری پزیشکی پێشکەشی کارمەندەکانیان دەکەن.
خاوەنکارەکان هەروەها ئەرکیان هەیە کە دڵنیات بکەنەوە لە دژی ڕووداو و نەخۆشییە پیشەییەکان. ڕەنگە بیمە ڕووماڵی ئەو زیانانە بکات کە لە شوێنی کار یان لە کاتی هاتووچۆکەتدا دووچاریان بوویت.