Haklarınızı ve sorumluluklarınızı öğrenin
Finlandiya’da yasalar ve toplu sözleşmeler, sizin ve işvereninizin hak ve yükümlülüklerini, yani istihdamın şart ve koşullarını belirler.
Yabancı çalışanlar Finlandiya’da Finli çalışanlarla aynı hak ve yükümlülüklere sahiptir.
Hiç kimse yaş, köken, uyruk, dil, din, inanç, görüş, siyasi faaliyet, sendika faaliyetleri, aile ilişkileri, sağlık durumu, engellilik, cinsel yönelim veya diğer herhangi bir kişisel nedenle ayrımcılığa maruz bırakılamaz.
Mesela, yabancı olduğunuz için size daha düşük bir maaş ödenemez.
Cinsiyet, cinsel kimlik veya cinsiyet ifadesine dayalı ayrımcılık da yasaktır.
Toplu İş Sözleşmesi
Toplu iş sözleşmesi, çalışanları temsil eden sendika ile işverenler birliğinin, işverenlerin ve çalışanların hak ve yükümlülükleri, yani çalışma koşulları hakkında müzakere ettiği bir sözleşmedir. Bunlara ücretler, ek ücretler, çalışma saatleri, tatiller ve eğitim hakkı dahildir.
Hemen hemen her sektörün kendi toplu sözleşmesi vardır. Örneğin perakende sektörü, temizlik sektörü ve inşaat sektörünün kendi toplu iş sözleşmeleri vardır. İşyerinizden veya sendikanızdan kendi sektörünüzle ilgili toplu iş sözleşmesini isteyin.
Toplu sözleşme, iş sözleşmesinden farklı bir konudur.
İş Sözleşmesi
İşe gittiğinizde işvereninizle yazılı bir iş sözleşmesi yapın. Herhangi bir sorun ortaya çıkarsa, iş ilişkisinin başlangıcında nelerin kararlaştırıldığını yazılı iş sözleşmesinden görülebilir.
İş sözleşmesi ile, üzerinde anlaşılan işi yapmayı taahhüt edersiniz ve işveren, kararlaştırılan maaşı ödemeyi ve çalışma şart ve koşullarına uymayı taahhüt eder.
Her zaman yazılı olarak bir iş sözleşmesi yapmalısınız. Sözlü bir anlaşma da geçerlidir, ancak bir anlaşmazlık durumunda, yazılı bir anlaşma, iş ilişkisinin başlangıcında kararlaştırılanların kanıtlanmasını kolaylaştırır. Ancak, sözlü olarak bir iş sözleşmesi yaparsanız, işvereniniz yine de size çalışma koşullarınıza ilişkin yazılı bir açıklama yapmak zorundadır.
Bir iş sözleşmesinde, çalışma alanınızdaki toplu sözleşmede olduğu gibi, en azından ilgili konular üzerinde anlaşmaya varılmalıdır.
İş sözleşmenizin bu konuları içerdiğini kontrol edin:
- Taraflar:
- İşverenin adı, ikamet ya da faaliyet adresi
- Çalışanın adı ve ikametgah adresi
- Çalışılacak işte deneme süresi var mı ve ne kadar sürüyor?
- Deneme süresinin amacı, size ve işvereninize iş sözleşmenizi uzatmak isteyip istemediğinizi düşünmeniz için zaman vermektir. Deneme süresi içinde işçi veya işveren iş sözleşmesini ihbarsız feshedebilir. Maksimum deneme süresi altı aydır.
- İşin Süresi:
- İş sürekli bir iş mi (yani şu an için geçerli veya devam ediyor) veya geçici mi?
- İş sözleşmesi belirli bir süre için ise yani geçici ise, sözleşmeden bunun nedeni okunabilmelidir..
- Belirli süreli iş sözleşmesinin süresi veya tahmini sona erme tarihi
- İşin yapıldığı yer?
- Yapacağınız işler nelerdir?
- İş için ne kadar maaş ödenecektir?
- Toplu sözleşme, işiniz için size ne kadar ücret ödenmesi gerektiğini belirler. Finlandiya’da asgari ücret yasası yoktur.
- Maaşlar banka hesabına ödenmektedir.
- Maaşın ödeneceği gün.
- Çalışma süresi, yani kaç saat işin yapılacağı.
- Finlandiya’da tam zamanlı çalışma genellikle haftada 5 gün ve günde 8 saatten fazla çalışma anlamına gelir.
- Yasaya göre, fazla mesai ve Pazar günü yapılan işler için ek tazminat ödenir. Akşam ve hafta sonu çalışmaları için ek ücretler genellikle toplu sözleşmelerde kararlaştırılır.
- Yarı zamanlı bir sözleşmeniz varsa, yeterli maaş alabilmek için yeterli çalışma saatlerini almaya çalışın. Asgari çalışma saati miktarı, en azından iş sözleşmenizde taahhüt edilen çalışma saati miktarını aldığınız anlamına gelir.
- Eğer iş sözleşmenizde saat sayısı mesela haftada 0-20 saat olarak belirtilmişse, bazı haftalar çalışmayabilirsiniz ve size maaş ödeme yapılmabilir..
- Her zaman ne zaman ve kaç saat çalıştığınızı bir kenara not edin. Maaşınızın doğru bir şekilde ödenip ödenmediğini kontrol etmek için bu notlarınızı kullanın. Bunlar ayno zamanda anlaşmazlık durumlarında da yardımcı olabilir.
- İş ne zaman başlıyor?
- Yıllık iznin belirlenmesi:
- Ayda en az 35 saat veya ayda 14 gün çalıştığınızda yıllık izin hakkınız birikmeye başlar.
- Eğer ilişkisi bir yıldan az sürdüyse, izniniz ayda 2 gün olarak tahakkuk eder.
- Eğer iş ilişkisi bir yıldan fazla sürdüyse izin ayda 2,5 gün olarak tahakkuk eder.
- Fesih ihbar süresi:
- Fesih süresi, sizin veya işvereninizin işinizi sonlandırmasından sonra işinizin ne kadar süre daha edeceği anlamına gelir.
- İşveren, işten çıkarma için her zaman geçerli ve zorlayıcı bir nedene sahip olmalıdır.
- İşveren, belirli süreli iş sözleşmesini süresi dolmadan feshedemez.
- Çalışan, belirli süreli iş sözleşmesi sona erene kadar istifa edemez, ancak bu genellikle işverenle karşılıklı istişare edilerek kararlaştırılabilir.
- İşinizde hangi toplu sözleşmeye uyulmaktadır?
Lütfen imzalamadan önce iş sözleşmesini dikkatlice okuyunuz. Eğer anlamadığınız şeyler var ise, sözleşmeyi imzalamayın.
Ücretsiz Staj
Ücretsiz stajlar, ancak stajın resmi bir eğitim kurumu veya TE ofisi aracılığıyla sunulması durumunda yasaldır. İşveren, işçinin uygunluğunu test etmek isterse, iş sözleşmesinde bir deneme süresi kararlaştırılabilir. Deneme süresi boyunca bile size maaş ödenmesi mecburidir.
İş Oryantasyonu hakkınız mevcuttur.
Oryantasyon, yeni işinizin ve işyeri kurallarının size öğretileceği anlamına gelir. Böylece işiniz ve işyeriniz, ortak işyeri talimatları, makine ve teçhizatın kullanımı, güvenli çalışma ve işle ilgili tehlikeler ve riskler hakkında bilgi edinirsiniz.
Hastalanmanız halinde, işe gelmeme hakkınız vardır.
Şayet hastalanırsanız, işvereninize derhal neden işe gelmediğinizi bildiriniz. İşvereninizin talep etmesi halinde bir doktora gidin ve doktorunuzun yazdığı belgeyi işvereninize gönderiniz.
İşvereniniz, hastalandığınız gün için size ödeme yapmalıdır. Daha uzun süre hasta kalırsanız ve işe gidemezseniz, 9 gün daha maaş alma hakkınız vardır. Eğer en az 1 aydır çalışıyorsanız, tam maaş alırsınız. Bir aydan daha az süredir çalışıyorsanız, normal maaşınızın yarısını (%50) alırsınız..
Sektörünüzleilgili toplu iş sözleşmesinde hastalık ücreti ile ilgili başkaca bir madde olup-olmadığını kontrol edin. Genellikle toplu sözleşmesi daha iyisini şart koşar, yani daha fazla gün için tam maaş alırsınız.
İş Sağlığı Bakımı
Sağlığınıza ve çalışma kabiliyetinize dikkat etmenize yardımcı olmak için iş sağlığı bakımını ayarlamak işverenin sorumluluğundadır. Birçok işveren ayrıca çalışanlarına tıbbi bakım sağlar.
İşvereniniz ayrıca sizin için kaza ve meslek hastalıklarına karşı da sigorta yaptırmak zorundadır. Örneğin, bir iş gezisinde veya işyerinde yaralanırsanız, sigorta bu kazayı da kapsayabilir.